Limenoscope - Ancient Hellenic Ports
_ΧΑΡΤΗΣ        _ΛΙΜΕΝΕΣ        _ΙΣΤΟΡΙΚΟ        _ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ       

Θάσος - Πολεμικός Λιμένας
 
Η Θάσος κατοικήθηκε από Πάριους εποίκους γύρω το 680 π.Χ. Η ιδιαιτερότητα της θέσης της πάνω στους εμπορικούς δρόμους Αιγαίου - Ευξείνου Πόντου - Θράκης, καθώς και το μεταλλοφόρο (χρυσός, άργυρος) υπέδαφός της και οι αμπελώνες και τα δάση της συνέτειναν στην ανάπτυξή της σε ναυτική και εμπορική δύναμη. Αποτέλεσε μέρος της Αθηναϊκής Συμμαχίας και προκεχωρημένη ναυτική βάση της. Νομίσματά της έχουν εντοπιστεί στην Αίγυπτο και τη Συρία ενώ οι χαρακτηριστικοί αμφορείς της εντοπίζονται σε διάφορες θέσεις στη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο. Η πόλη ακμάζει μέχρι και τη Ρωμαϊκή περίοδο, οπότε παρατηρείται περίοδος κάμψης, αλλά επανέρχεται σε πορεία ακμής στην Παλαιοχριστιανική περίοδο.
Η πόλη της Θάσου βρισκόταν στα βόρεια του νησιού, στον όρμο Παναγιάς, ο οποίος διαμορφώθηκε σε δύο λιμένες. Έναν κλειστό πολεμικό και έναν εμπορικό. Ο πολεμικός λιμένας βρίσκεται σήμερα κάτω από τις εγκαταστάσεις του σύγχρονου αλιευτικού καταφυγίου. Τα ορατά του κατάλοιπα αποτελούν διαμορφώσεις των Παλαιοχριστιανικών χρόνων. 
 

Εικόνες

 
Βασικά χαρακτηριστικά
Περιοχή Αιγαίο Πέλαγος  
Χρήση Πολεμικός  
Περίοδος ακμής (αιώνες) 6ος π.Χ. - 2ος π.Χ. 
Ύπαρξη σύγχρονου λιμένα Ναι αλιευτικό καταφύγιο.  
Σωζόμενες κατασκευές Ναι σχεδόν ολόκληρος ο λιμένας, εκτός από κάποια τμήματα από τα συγκροτήματα των νεωσοίκων.  
Γενική περιγραφή
Ο λιμένας είχε τετράπλευρο σχήμα και βρισκόταν μπροστά στην αγορά της πόλης με την οποία επικοινωνούσε με δύο πύλες. Η βορειοανατολική πλευρά (Α-Β βλ. Εικ. 2) είχε μήκος 148.6μ. και στρεφόταν νοτιοδυτικά (Β-C) σε μήκος 45μ., όσο και το μήκος των νεωρίων. Αντίστοιχα, η νότια πλευρά (H-G) στρέφεται βορειοανατολικά (G-F) κατά 31μ. Αμέσως μετά ανοίγεται σήμερα η είσοδος του λιμένος. Στην προέκταση του τμήματος αυτού (F-D) βρισκόταν μέχρι την Παλαιοχριστιανική περίοδο η δυτική, επιθαλάσσια πλευρά. Στο τμήμα D-C θεωρείται ότι βρισκόταν η αρχική είσοδος. Επί των μόλων έβαινε το τείχος της πόλης ταυτιζόμενο μαζί τους. Το πλάτος τους είναι γύρω στα 3μ. με μαρμάρινους κυβολίθους εξωτερικά και εσωτερικό γέμισμα αργών λίθων.
Εσωτερικά του λιμένος οι μελετητές (Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών και Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ) τοποθετούν την ύπαρξη τριών συγκροτημάτων νεωσοίκων στη βορειοανατολική, τη νοτιοανατολική και τη δυτική πλευρά, με 7, 6 και 7 νεωσοίκους αντίστοιχα. Οι νεώσοικοι θεωρείται ότι κατασκευάστηκαν στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. και είναι οι αρχαιότεροι σωζόμενοι. 
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Εποχή κατασκευής (αιώνες) 6ος π.Χ. η αρχική κατασκευή και οχύρωση ανάγεται στα τέλη 6ου - αρχές 5ου αι. π.Χ.. Προσθήκες στις οχύρωση γίνονται στα μέσα του 5ου αι. π.Χ., ενώ μεταξύ 4ου και 7ου αι. μ.Χ. κατασκευάζεται ένα νέο τμήμα μώλου και αλλάζει η θέση εισόδου. 
Διαμόρφωση λιμένα Εσωτερικός Λιμένας, Φυσικός Λιμένας 
Μέγεθος λιμενολεκάνης 22500 m2 
Κατεύθυνση κύριου ανέμου ΒΔ 
Είσοδος λιμένα Μέχρι την Παλαιοχριστιανική περίοδο βορειοδυτικά. Έκτοτε δυτικά, όπου και σήμερα. 
Αλλαγή θαλάσσιας στάθμης 1.0 m
Εξωτερικές λιμενικές κατασκευές Μώλοι 
Εσωτερικές λιμενικές κατασκευές Λιμενολεκάνες 
Χερσαίες εγκαταστάσεις Οχύρωσεις, Ιερά - Ναοί, Στοές, Νεώσοικοι 
Υλικά κατασκευής Κυβόλιθοι 
Σύστημα κατασκευής Μαρμάρινοι κυβόλιθοι εξωτερικά με γέμισμα αργών λίθων ανάμεσα. 
Λειτουργίες
Ο λιμένας λειτούργησε ως ο πολεμικός ναύσταθμος της πόλης της Θάσου από τον 6ο μέχρι και τον 2ο αι. π.Χ. Μετά τις μετασκευές της Παλαιοχριστιανικής περιόδου (4ος - 7ος αι. μ.Χ.) χρησιμοποιήθηκε ως εμπορικός. Την ίδια χρήση είχε και από το 10ο αι. μ.Χ. και εξής. 
Πηγές
Αναφορές στην αρχαία γραμματεία
  • Ηρόδοτος, Ιστορίαι VI.46
  • Θουκυδίδης, Iστορία Ι.101.1, Ι.200.2, 3.4.104-105, 8.64.2-4
  • Ξενοφών, Ελληνικά 12
  • Πλίνιος, Naturalis Historia, VII.209
  • Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι (Κίμων) 14.2
  • Ψευδοσκύλλαξ, Περίπλους 67
    		•
    Σχετικές έρευνες Αρχαιολογικές 
    Ευρήματα σε μουσεία Ναι στο Μουσείο Θάσου, ευρήματα της ανασκαφής του λιμένος. 
    Ενδεικτική βιβλιογραφία
  • Archontidou A., Empereur J. -Y., 1987, "Thasos, 3 : Le port", B.C.H. 111, pp.622-626
  • Archontidou-Argyri A., Simossi A., Empereur J. -Y., 1989, "The underwater excavation at the ancient port of Thasos, Greece", I.J.N.A. 18.1, pp. 51-59.
  • Blackman, D.J., 1982, "Ancient Harbours in the Mediterranean", I.J.N.A., 11.2, pp.79-104
  • Blackman, D.J., 1982, "Ancient Harbours in the Mediterranean", I.J.N.A., 11.3, pp.185-211
  • Empereur J-Y., Verlinden C., 1986, "Thasos: Le port", B.C.H. 110, pp.984-989
  • Empereur J-Y., Verlinden C., 1987, "Thasos: Le port", B.C.H. 111, pp.755-759
  • Empereur J-Y., Simossi A., 1988, "Thasos, 2: Le port", B.C.H. 112, pp.736-742
  • Empereur J-Y., Simossi A., 1989, "Thasos: Le port", B.C.H.113, 2, pp. 734-740
  • Empereur J-Y., Simossi A., 1990, "Thasos: Le port", B.C.H. 114, 2, pp. 881-887
  • Empereur J-Y., Simossi A., 1991, "Thasos: Le port", B.C.H. 115, 2, pp. 712-720
  • Empereur J-Y., Simossi A., 1992, "Thasos: Le port", B.C.H. 116, 2, pp. 721-726
  • Empereur J-Y., Simossi A., 1993, "Thasos: Le port", B.C.H. 117, 2, pp. 647-652
  • Grandjean Y., Salviat F., 2000, Guide de Thasos, EFA, pp. 52-57
  • Kozelj T., Wurch-Kozelj M., 2003, "Αρχαίοι λιμένες στην Ελλάδα και την Κύπρο", Τρίτο Πανελλήνιο Συνέδριο Λιμενίκων Έργων, Αθήνα 24-27 Νοεμβρίου 2003, Εργαστήριο Λιμενικών Έργων ΕΜΠ
  • Kozelj T., 1988, "Les carriers des epoques grecque, romaine et byzantine: techniques et organization" in Clayton F., Ancient marble quarrying and trade, BAR
  • Kozelj T., Wurch-Kozelj M., 2000, "The reconstruction of the drawbridge of the Gattilusi's fortress on Thassos", in Lazzarini L., Interdisciplinary Studies on Ancient Stone, ASMOSIA V (Association for the Study of Marble and Other Stones in Antiquity), Venice, pp.41-45
  • Lianos N.A., 1993, "The area of the ancient closed of Thasos (A preliminary report)", 1993, Tropis V, pp.133-160
  • Micha P., 2002, "The ports of Thasos" in [http://www2.rgzm.de/navis2/home/FramesGR.cfm], 15.2.06
  • Perrot G., 1864, Memoire sur l'le de Thasos, Paris
  • Saulnier J-M., 1992, Thasos a l' epoque paleochretienne et byzantine etude de numismatique et d' histoire , Paris, pp. 302-308
  • Simossi A., 1993, Le port de guerre de Thasos, D.E.A., University Aix-En Provence 1, Juin 1993
  • Simossi A., 1995, "Les Neoria du port de guerre de Thasos: une decouverte recente", Melanges Claude Vatin, 1995, pp.163-178
  • Αρχοντίδου Α., Empereur J.-Y., 1987, "Ελληνογαλλική έρευνα στο αρχαίο λιμάνι της Θάσου. Αναφορά δύο ανασκαφικών περιόδων", <ι>Αναστύλωση - Συντήρηση - Προστασία Μνημείων και Συνόλων, 2, σσ. 73-77
  • Καραδήμα Χ., 2003, "Τα κρασιά της Θάσου", [http://www.thassos-island.gr/greek/proionta/krasi.htm], 3-3-2003
  • Λιανός N., Σίμωσι A., Empereur J.-Y., 1985, "Ενάλιες έρευνες στο λιμάνι της Θάσου", Α.Α.Α. 18, σελ. 119-136
  • Σίμωσι A., Empereur J.-Y., 1985, "Ενάλιες έρευνες στο λιμάνι της Θάσου", Α.Α.Α. 18, σσ. 119-136
  • Σίμωσι Α., Empereur J.-Y., 1987, A.A.A. 20, σελ. 75-92
  • Σίμωσι Α., Empereur J.-Y., 1990, "Θάσος, Αρχαίο λιμάνι", Α.Δ. 45, Χρονικά, σσ. 529-532
  • Σίμωσι Α., Empereur J.-Y., 1991, "Θάσος, Υποβρύχια ανασκαφική έρευνα", Α.Δ. Χρονικά 46, σσ. 525-526
  • Σίμωσι Α., Empereur J.-Y., 1992, "Θάσος, Εμπορικό λιμάνι", Α.Δ. Χρονικά 47, σσ. 694-696
  • Σίμωσι Α., 1994-1995, "Το αρχαίο πολεμικό λιμάνι της Θάσου", Α.Δ. Μελέτες Α 49-50, σσ. 133-160
    •  
    Καθεστώς προστασίας Κηρυγμένος ενάλιος αρχαιολογικός χώρος με την Υπουργική Απόφαση ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ18/52652/2146/31-12-1986 (ΦΕΚ 74/Β/5-2-1987) 
    Σύνταξη κειμένου Θεοτόκης Θεοδούλου 
    Επιμέλεια κειμένου Θεοτόκης Θεοδούλου 
    © copyright 2024 - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο_Χορηγοί
    WOWCREATIVEPROJECTS